عیب یابی برد الکترونیکی

روش های عیب یابی برد  الکترونیکی 

امروزه ما از دستگاه های مختلفی استفاده میکنیم که همه این دستگاه ها دارای بردهای الکترونیکی هستند.در این جا میخواهیم یک برد الکترونیکی را تشریح کرده و بعد روش عیب یابی یک برد الکترونیکی رو هم آموزش بدیم. البته بهتره بدونید که عیب یابی بردهای الکترونیکی باهم فرق داره هر دستگاهی بنابرکاری که قرار هست انجام بده ساختار بردش متفاوت هست. ولی اگر شما با یکی از اصول عیب یابی بردهای الکترونیکی آشنایی پیدا بکنید  رفته رفته با تمرینات میتونید بردهای دیگه رو هم عیب یابی کنید و با ادامه کار بعد از مدت زمانی میتونید همه نوع برد رو عیب یابی و تعمیر کنید.

البته در نظر داشته باشید که عیب یابی یک برد الکترونیکی نیازمند دانش اولیه از الکترونیک هست و بدون این دانش اولیه و مقدماتی از الکترونیک امکانش نیست که بتونید از یک برد الکترونیکی سردربیارید و در دنیای الکترونیک هم شانس نقشی نداره.اگر میخوایید الکترونیک رو خیلی اصولی یاد بگیرید و بدونید که از کجا باید شروع کنید سری به این لینک بزنید و  بنابر آموزش و راهنمایی پیش برید تا در زمان کمی به صورت اصولی نه اشتباه الکترونیک رو یاد بگیرید. خب در ادامه می ریم به سراغ تشریح و آموزش عیب یابی برد  الکترونیکی.

تشریح یک مدار الکترونیکی

یک مدار الکترونیکی از تعدای قطعات الکترونیکی ساخته شده است. به عبارتی بهتر وقتی تعدادی خازن – مقاومت – دیود -ترانزیستور و IC کنار هم قرار می گیرند باهم یک مدار الکترونیکی رو تشکیل میدهند که میتواند هدفی را به دست بدهد. البته این حرف مفهومش این نیست که شما میتونید همینطور بدون محاسبه و طراحی قطعات رو کنار هم بذارید  و به هم وصل کنید تا یک مدار الکترونیکی بسازید به هیچ وجه بلکه در طراحی برد الکترونیکی اول نیاز مورد بررسی قرار می گیرد و جنبه های مختلف نیاز بررسی میشه و بعد مهندسین الکترونیک شروع میکنن به طراحی مدار الکترونیکی و در طراحی به خوبی قطعات مورد نیاز مشخص شده و بعد این که به چه شکل به هم باید وصل بشن و قرار بگیرن هم تشخیص داده میشه و به این ترتیب یک مدار الکترونیکی ساخته میشه. بعد از طراحی مدار این مدار تست شده و بعد از تست و اطمینان از عملکرد دستگاه تکمیل میشه

هر مدار الکترونیکی همان طور که میدونید با برق کار میکنه پس یک ورودی مشخص داره و یک خروجی مشخص که خروجی همون عملکرد برد هست که بنابر هدف برد متفاوت هست، یعنی برخی بردها خروجیشون صدا هست و کار تقویت صدا انجام میدن مثل مدارت آمپلی فایر و برخی دیگه چندین مسیر رو قطع و وصل میکنن مثل مدارت سوییچ که دارای رله در خروجی هستن. علاوه بر این هرمدار الکترونیکی ولتاژ و آمپر مشخصی رو مصرف میکنه. این اطلاعات در زمان عیب یابی یک مدار الکترونیکی  خیلی خیلی حیاتی هست و شما باید بدونید که مدار مورد نظر شما چه اندازه ولت مصرف میکنه و میزان آمپر مورد نیازش چقدر هست تا بتونید بررسی رو دقیق تر انجام بدید. به عنوان مثال وقتی یک مدار الکترونیکی کار نکرد باید اول منبع تعذیه و یا مدار تغذیه اون بررسی بشه چرا که در بسیاری موارد به دلیل نرسیدن ولتاژ و یا همون برق کافی مدار نمی تونه کار کنه و دلیل خرابی داخلی خود مدار نیست.

اگر شما میزان مصرف برق مدار رو بدونید میتونید ورودی برق رو تست کنید تا ببینید که آیا  برق ورودی وجود دارد یا خیر و یا این که در صورت وجود ولتاژ برق ورودی به اندازه ولتاژ مورد نیاز مدار هست یا خیر ؟در بسیاری موارد طبق تجربیاتی که داشته ایم دیده شده که یک مدار الکترونیکی کار نمی کند و وثلا برق مورد نیاز مدار 20 ولت بوده که بعد از بررسی ورودی برق مشخص شده که برق ورودی وجود دارد ولی ولتاژ ورودی 15 الی 17 ولت است که خب برای یک مدار الکترونیکی 20 ولتی این یعنی افت ولتاژ و مساوی هست با کار نکردن مدار. 

در چنین مواقعی باید در ابتدا  چک کنید که آیا قطعات مدار تغذیه خود برد ایراد دارند  که اگر داشتند باید تعمیر و در صورت نیاز تعویض شوند و یا این که منبع تغذیه ای که برق را به برد میدهد ایراد دارد و بعد از تشخیص مشکل برطرف کردن آن کاری آسون هست.بعد از این که از برق ورودی اطمینان پیدا کردید حالا باید ایراد  رو در مدار بر اساس اصول معماری و کاربرد مدار دنبال کنید که در ادامه با ذکر مثال برای شما توضیح داده میشه.

تصور کنید که شما یک برد الکترونیکی تقویت صدا دارید ( آمپلی فایر ). مشکل این امپلی فایر این هست که نویز هوا در صدای خورجی دارد و وقتی هم صدا را بلند میکنید علاوه بر این که صدا قطع و وصل می  شود بعد از بلند کردن صدا ، صدای خروجی به یک باره قطع شده و یا بسیار ضعیف می شود.خب ایراد به نظر خیلی پیچیده می آید ولی با بررسی دقیق خواهید دید که میشود به راحتی به اصل ایراد پی برد. در ادامه همین  مدار را که گفته شد یعنی آمپلی فایر را عیب یابی میکنیم و به روش عیب یابی در زیر توجه کنید.

1 – اول ایرادات را دسته بندی میکنیم :

. دارای نویز در صدای خروجی به شکل صدای هوا می باشد، یعنی همراه با صدای عادی  صدای هیس مانند که صدای هوا هست هم به خوبی شنیده می شود که نباید وجود داشته باشد.

. مورد بعدی این هست که وقتی صدا رو میخوایم بلند و یا کم کنید قطع و وصلی اتفاق می افتد و صدا خش خش می کنه

. مورد اخر این که وقتی صدا  رو خیلی زیاد میکنیم یا صدا کلا قطع میشه و یا خیلی خیلی ضعیف میشه

حالا با توضیحات کامل این مدار شما خواهید دید که عیبش رو راحت پیدا میکنیم. خب اول این بود که در صدای خروجی نویزهوا هست یعنی به علاوه صدا خروجی هیس مانند هم به گوش میرسه. خب از اونجایی که امپلی فایرها در بخش خروجی دارای خازن های بزرگی هستن برای تثبیت افت خروجی بنابراین وقای این خازن ها دچار نشتی بشن باعث چنین اختلالی در صدای خروجی خواهند شد و شما باید این خازن ها رو عوض کنید. توجه کنید وقتی خازن نشتی پیدا میکنه از دید ظاهری  چیزی معلوم نیست  برخی از دوستان گمان میکنند که خازن باید باد کرده باشد  تا بگیم که خراب هست و اگر باد نکرده باشه یعنی سالم هست که این دید اشتباه بوده و خازنی باد میکنه که دیگه کلا نابود شده. وقتی یک خازن دچار نشتی میشه و یا از داخل قطع میشه ظاهرا چیزی معلوم نیست و همه نشتی ها هم توسط مولتی متر قابل تشخیص نخواهد بود برای همین این یک مسئله تجربی و تکنیکی هست .با  تعویض خازن ها در مدار خروجی خواهید  دید که صدای هیس از صدای خروجی حذف میشه و صدا واضح به گوش میرسه.

مشکل بعدی  این بود که وقتی صدا رو کم و یا زیاد میکنیم خش خش شنیده شده  و همزمان هم صدا قطع و وصل  میشه.خب دلیل این ایراد هم این هست که وقتی شما با استفاده از ولوم میاید صدا رو کم و زیاد میکنید این ولوم ها که مقاومت های متغیر هستند باعث میشن که صدای خروجی کم بشه و یا افزایش پیدا کنه و زمانی که ولوم دچار مشکل بشه منظور همون اهرمی که میچرخانید اون موقع این مقاومت های متغیر ( ولوم ها ) نیم تونن به صورت منظم صدا رو کم کنن و یا زیاد کنن برای همین حالت قطع و  وصلی های ریزی رخ میده در داهل ولوم که نتیجه اش میشه همون خش خش که از اسپیکر شنیده میشه و برخی زمان هم که کلا  صداها رو قطع میکنه  به صورت موقت و برای همین در زمانی که شما صدا رو با استفاده  از ولوم کم و زیاد میکنید همچین اتفاقی میافته و خش خش و قطع و وصل شدن رخ میده و با تعویض این ولوم ها مشکل به صورت کامل حل میشه.

مورد بعدی  هم که آخرین مورد هست در این بحث اینه که وقتی صدا رو خیلی زیاد میکنیم  به یک باره صدا کلا قطع میشه. دلیل این میشکل چندین مورد هست که اولین مورد مربوط به برق رسانی و منبع تغذیه و یا مدار تغذیه آمپلی فایر  هست که وقتی صدای خروجی رو زیاد میکنید اسپیکرها آمپر زیادی رو از ندار میکشن و اگر آمپر به اندازه ی مورد نیاز نبوده باشه مدار به نوعی کم می آورد و نتیجه این که صدای خروجی هم قطه میشه . باید در این زمان مدار تغذیه رو بررسی کنید و قطعات خراب رو که بیشتر خرابی دیودها هست و یا ترانزیستورها رو عوض  کنید ولی اگر مشکل مدرا تغذیه نبود باید برید به سراغ منبع تغذیه و اگر بازهم منبع تغذیه مشکل نداشت و یا مشکل آن را حل کردید و قطع شدن صدا پابرجا بود باید حتما ترانزیستورهای فت که نوعی ترانزیستور هستند در خروجی مدار رو بررسی و تست کنید زیرا خرابی یکی از ترانزیستورها باعث آمپرکشی بالا شده و اتصالی به وجود میاورد که یکی از نتایجش قطع شدن صدا در زمان  افزایش بلندی صدا هست. خب  کاری که باید انجا مبدید در مورد ترانزیستورها این هست که ترانزیستورها رو عوض کنید در ابتدا باید  تست کنید تا به ترانزیستور خراب پی ببرید و بعدش عوض کنید و مجددا خروجی صدا بگیرید که با این روش مشکل حل میشه.

خب تا اینجا با  یک روش در مورد عیب یابی مدار الکترونیکی که در این مثال مدار ما آمپلی فایر بود آشنا شدید. اگر به خوبی در مورد روش عیب یابی این مدار که در بالا مطالعه کردید فکر کنید می تونید بسیاری از مدارها رو هم عیب یابی کنید ، یعنی اول باید بدونید که کار مدار چی هست و بعدش بنابر هدف و خروجی مدار شروع کنید به تقسیم بندی مشکلات و تست بخش های مربوطه و به این شکل اگر خوب تمرین کنید میتونید یک مدار رو خوب و کامل تست کرده و ایرادش رو پیدا کنید.امیدواریم که این مقاله برای شما عزیزان مفیده بوده باشه. این مقاله یک  راهنمایی بود برای این که کمی با روش اولیه تست و عیب یابی مدارات الکترونیکی آشنا بشید.