انواع مقاومت الکترونیکی

در این مقاله شما رو با انواع مقاومت ها آشنا میکنیم که شامل دو دسته مقاومت های ثابت و متغیر هستند.

مقدمه ای کوتاه بر مقاومت های الکترونیکی

اگر مقاله آشنایی با مقاومت ها را مطالعه کرده باشید میدانید که کار یک مقاومت کاهش آمپر ( شدت ) جریان بوده و به عبارتی با محدود سازی جریان برق باعث میشود تا بتوان کنترل های مختلفی را در مدارات ایجاد کرده و از جریان کشی بی مورد و آسیب دیدن دیگر قطعات الکترونیکی در یک مدار جلوگیری کرد. مقاومت های الکترونیکی از مواد مختلفی ساخته میشوند که اصلی ترین مواد در ساخت مقاومت ها نیمه رساناها هستند که با کنترل ناخالصی این مواد، میتوان مقاومت ها را در اهم های ( واحد سنجنش میزان مقاومت الکتریکی مواد ) مختلفی ساخت.

در این مقاله به موضوع ساختار مقاومت ها و این که دقیقا از چه چیزی تشکیل شده اند پرداخته نمیشود و صرفا هدف ما این است که انواع مقاومت از نظر کاربردی را مورد بررسی قرار دهیم تا شما با شناخت انواع مقاومت ها بتوانید نوع مورد نیاز خود را یشناسید و در پروژه های خود به کار بگیرید. در ادامه همراه ما باشید .

پر استفاده ترین نوع مقاومت ها یعنی مقاومت های ثابت 

مقاومت های الکترونیکی یا الکتریکی که در مدارت مختلفی به صورت LMD و یا SMD وجود دارند که میزان اهم آن ها با رنگ و یا عدد بر روی آن ها مشخص شده است از نوع مقاومت های ثابت هستند.مقاومت ثابت به این معنا است که میزان اهم این مقاومت ها هرگز تغییر نمی کند و اگر یک مقاومت از نوع ثابت تغییر اهم دهد به معنی خرابی آن مقاومت است. ( در تصویر روبه رو یکی از پر استفاده ترین نوع مقاومت های ثابت را مشاهده میکنید که هم نوع LMD و هم نوع SMD در تصویر مشخص شده است.)

از مقاومت های ثابت در مدارت به جهت محدود سازی جریان برای قطعاتی مانند ترانزیستورها ،دیود ها و … استفاده زیادی میشود و میتوان گفت نمی توانید مدار الکترونیکی را ببینید که مقاومت ثابت بر روی آن ها نصب نشده باشد.همان طور که میدانید میزان اهم مقاومت های ثابت هم با استفاده از رنگ در مقاومت های نوع LMD و با عدد در مقاومت های نوع SMD مشخص شده است که شما به راحتی میتوانید با یادگیری روش محاسبه و خواندن رنگ مقاومت بدون استفاده از ابزاری مانند مولتی متر به میزان اهم مقاومت پی ببرید.

پس اگر یک مقاومت ثابت را مشاهده کردید که به عنوان مثال، اهم آن 10 کیلو اهم بود ولی در تست، عددی به غیر از این را نشان میدهد مثلا 12 کیلو اهم،باید بدانید که این مقاومت معیوب است و باید تعویض شود.البته مقاومت ها یک خطای مُجازی دارند که این میزان خطای مُجاز با رنگ نیز به خوبی مشخص است که به صورت درصدی است ،برای مثال یک مقاومت 10 کیلواهمی با رنگ خطای طلایی دارای 5 درصد خطا و با رنگ نقره ای خطا،دارای 10 درصد خطای اهمی خواهد بود که البته شما وقتی خواندن و روش محاسبه اهم مقاومت بر اساس رنگ را یاد بگیرید به راحتی این مطالب را نیز خواهید آموخت.

و اما مقاومت های متغیر

نوع دیگری از مقاومت ها وجود دارند که میزان اهم آن ها متغیر است که این متغیر بودن اهم،به عوامل مختلفی بستگی دارد،به عنوان مثال نوعی از مقاومت متغیر وجود دارد که به نور حساس است و با کاهش و یا افزایش شدت نور محیط تغییر اهم میدهد که به آن ها مقاومت های حساس به نور گفته میشود که به نام مخفف LDR شناخته میشوند.فتوسل یک مقاومت متغیر حساس به نور است که به عنوان سنسور نوری از آن استفاده میشود.وقتی که شدت نور محیط افزایش پیدا کند اهم فتوسل کاهش پیدا میکند و هر چقدر میزان نور شدید تر باشد ،اهم فتوسل کمتر میشود تا جایی که مثلا از 1 مگا اهم تا 100 اهم کاهش می یابد و هرچه محیط تاریک تر شود میزان اهم آن افزایش پیدا میکند.

از LDR در تجهیزاتی مانند دوربین های مداربسته ، چشمی تلویزیون ها و یا به عنوان مدارت روشنایی خودکار استفاده میشود که میتوان مدارات مختلفی را بنابرنیاز بر پایه فتوسل طراحی کرده و مورد استفاده قرار داد.به عنوان مثال یکی از مدارت کاربردی،مدار روشنایی خودکار است که این مدار در شب چراغ ها را روشن میکند و به محض فرا رسیدن روز و روشن شدن هوا چراغ ها را خاموش میکند که سنسور تشخیص روز و شب یک فتوسل است. ( در تصویر روبه رو یک فتوسل را مشاهده میکنید)

مقاومت متغیر حساس به ولتاژ VDR 

نوعی دیگر از مقاومت های متغیر وجود دارند که به میزان تغییرات ولتاژ حساسیت دارند و با تغییرات ولتاژ میزان اهم آن ها هم تغییر میکند که به دو نوع ساخته میشوند که نوعی از VDR با افزایش ولتاژ میزان اهم آن کاهش پیدا میکند و نوعی دیگر از VDR با افزایش ولتاژ اهم آن افزایش پیدا میکند و در حالت نرمال در مقدار حداکثری اهم تعریف شده خود است.مثال اگر یک VDR دارید که میزان اهم ان 1 مگا اهم است،وقتی ولتاژ کاهش پیدا کند از اهم آن کم شده و به عبارتی میزان اهمش کاهش پیدا میکند. از این نوع مقاومت در مدارات به عنوان سنسور ولتاژ و محافظت استفاده میشود که میتوان با طراحی یک مدار حساس به ولتاژ ،استفاده های زیادی از این نوع مدار کرد.

مقاومت متغییر حساس به دما

نوعی دیگر از مقاومت های متغیر هستند که به میزان دمای محیط حساس هستند و با تغییرات دما اهم آن ها کاهش و یا افزایش می یابند،مقاوت حساس به دما به دو نوع ساخته میشوند که به نام های NTC و  PTC شناخته میشوند که نوع NTC با افزایش دما میزان اهم آن کاهش پیدا میکند و نوع PTC با افزایش دما اهمش افزایش پیدا میکند.از مقاومت های حساس به دما به عنوان سنسور دما در مدارات مختلف مانند مدارات پاور یا همان منابع تغذیه و یا مداراتی برای سنجش دما مانند دماسنج های دیجیتالی استفاده فراوانی می شود. در تصویر روبه رو میتوانید هر دو نوع مقاومت NTC و PTC را مشاهده کنید.

پتانسیومترها ( مقاومت های متغیر مکانیکی)

از نوع دیگر مقاومت های متغیر میتوان به پتانسیومترها اشاره کرد که انواع مدل های مختلف با میزان اهم های مختلف ساخته میشوند. به این دلیل به آن ها مقاومت های متغیر مکانیکی میگوییم چون میزان اهم آن ها دیگر با دما و یا نور تغییر نمی کند بلکه شما با چرخاندن یک بخش و یا به حرکت درآوردن یک شاسی میتوانید میزان اهم آن ها را تغییر دهید. یک نمونه آشنا از مقاومت متغیر مکانیکی میتوان به ولوم در دستگاه هایی مانند آمپلی فایرها ، رادیوها و ضبط ها اشاره کرد که با پرخاندن آن میزان صدا را میتوانید کنترل کنید.

البته مقاومت های متغیر مکانیکی به انواع بسیار مختلف و در اندازه های مختلفی ساخته میشوند که میتوانید در تصویر زیر مدل های مختلف و پر استفاده از آن ها را مشاهده کنید. میزان اهم این مقاومت ها نیز با هم متفاوت است و روش تشخیص آن ها و استفاده به این شکل است که اولا میزان اهم مقاومت در جایی روی بدنه چاپ میشود و وجود دارد.برای مثال اگر شما یک ولوم 10 کیلواهمی خریداری کنید به این معنی است که این مقاومت دارای اهمی از صفر تا حداکثر 10 کیلو اهم است و شما میتوانید بین میزان صفر تا 10 کیلو اهم مقداری را انتخاب کنید و مثالا در حالت 5  کیلو اهم قرار دهید که البته خطاهایی خواهد داشت و نیم توانید مانند مقاومت های ثابت دقیقا 5 کیلو اهم را انتخاب کنید ولی خب به راحتی و کمی دقت میتوانید مقاومت را در حالت اهمی مورد نظرتان با کمی خطا قرار دهید.

خب در این جا این مقاله هم به پایان رسید و امیدواریم که برای شما عزیزان کاربردی بوده باشه.برای دانلود آموزش های جدید الکترونیک و همچنین اطلاع از آخرین مقالات رایگان آموزشی در زمینه برق و الکترونیک در کانال تلگرامی ما عضو شوید.

 با عضویت در خبرنامه ایمیلی ،از دریافت فوری جدیدترین آموزش های رایگان الکترونیک و رباتیک لذت ببرید.