آشنایی با سلف

در این مقاله شما با سلف در الکترونیک آشنا میشوید و یاد میگیرید که یک سلف در مدارات الکترونیکی چه کاربردهایی دارد

سلف چیست ؟

در ابتدا به صورت کامل،کاربرد سلف در مدارت را توضیح میدهیم تا بدانید که چرا از یک سیم پیچ به نام سلف در مدارت الکترونیکی استفاده میشود و اگر سلف مورد استفاده قرار نگیرد چه اتفاقی برای یک مدار الکترونیکی خواهد افتاد؟

سلف یکی از المان های مهم در مدارت الکترونیکی می باشد که کاربرد اصلی آن گرفتن نویزهای مختلف و به عبارتی خنثی کردن نویزهای ناخواسته می باشد.در یک مدار الکترونیکی نویزهای مختلفی به وجود می آیند که منشاء مختلفی دارند،از نویزهای الکتریکی داخل خود مدار گرفته تا نویزهایی که بر اثر عواملی مانند سیگنال های مختلف اطراف به وجود می آیند که همگی میتوانند یک مدار الکترونیکی را دچار اختلال کرده و حتی باعث از کار افتادن مدار شوند.خصوص این که یک دستگاه الکترونیکی حساسیت بالایی داشته باشد مسئله نویزها میتواند مخرب باشد.

به همین دلیل از سلف که از سیم های مسی ساخته شده اند استفاده میشوند و این سلف ها به راحتی نویزهای اضافی مدارا را خنثی میکنند.شاید سوالی بعدی که برای شما پیش بیاید این است که سلف به چه شکل  نویز یک مدار را خنثی میکند؟ خب برای این که بدانید یک سلف به چه شکل کار میکند باید اول از همه با ساختار آن آشنا شوید.باید بدانید که یک سلف از چه چیزی ساخته شده است.

ساختار سلف، یک سلف الکترونیکی از چه چیزی ساخته شده است ؟

ساختار خود سلف از سیم است که در واقع بیشتر از سیم مسی ساخته می شوند و سیمی که یک سلف از آن ساخته میشود عمدتا همان سیمی است که ترانسفورماتورها و یا موتورهای القایی را می سازند.این  نوع سیم به سیم لاکی و یا سیم لاکدار معرف است و به این دلیل سیم لاکی گفته میشود که دارای یک روکش بی رنگ بوده و کاملا عایق است در حالی که خود سیم به وضوع دیده میشود.نوع سیم هم تک رشته ای میباشد و به ضخامت های مختلفی ساخته میشوند که این ضخامت بر اساس میلی متر سنجیده میشود.

البته ساختار سلف فقط به سیم بستگی ندارد و هسته سلف نیز بسیار تعیین کننده است.سلف ها با هسته های فریت،آهن و یا هسته هوا ساخته میشوند.وقتی که سلف در مسیر عبور جریان برق و یا دیتا قرار می گیرد به دلیل وجود الکتربسیته در داخل سلف،یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که این میدان مغناطیسی باعث می شود نویزی که همراه با جریان است خنثی گردد و در نهایت خروجی بدون نویز خواهد بود و به این ترتیب اثر خود را در مدارات اعمال میکند.

در برخی مدارات هم سلف مستقیما در مسیر عبور جریان قرار نمی گیرد،بلکه در بخش های مختلف مدار نصب بوده و یک سمت سلف به زمین ( منفی )  و سمت دیگر همراه با یک مقاومت به برق مثبت مدار متصل می باشد.در این حالت امواج و به عبارتی نویز در اطراف مدار  جدب سلف میشود. به دلیل میدان مغناطیسی سلف، نویز به منفی ( زمین ) منتقل شده و به این ترتیب نویز از مدار تخلیه می شود و دیگر آسیبی به مدار وارد نمی کند.

این دو روش از اصلی ترین روش های قرار دادن سلف در مدارات الکترونیکی است که در این جا به آن اشاره شد که میتوانید با بررسی چندین مدار الکترونیکی این حالت را ببینید و خود نیز آزمایشاتی را انجام دهید.البته بنابر نوع مدار و ساختار یک مدار الکترونیکی نوع سلفی که در مدار به کار گرفته میشود نیز متفاوت است که این تفاوت در انتخاب هسته سلف،تعداد دور سیم ها و ضخامت میباشد.البته از المان های دیگری مانند خازن ها و مقاومت ها هم در کنار سلف استفاده میشود که باهم یک مدار نویز گیر کامل را تشکیل میدهند.برای مثال میتوانید در تصویر زیر دو مدار نویز گیر متفاوت را مشاهده کنید که در یکی از مدارت خازن استفاده شده و در مداری دیگر ترکیب سلف و مقاومت است که هر دو ،یک مدار نویز گیر هستند.

مداراتی که در تصویر بالا مشاهده میکنید کاملا عملی هستند و شما میتوانید دقیقا همان مدرات را بسازید و به کار بگیرید که هر دو مدار کار فیلترکردن نویز و به عبارتی نویزگیر هستند. همان طور که در تصویر مشخص است در مدار از سلف استفاده شده است که با نماد حرف L قابل تشخیص می باشد.در یکی از مدارات همان طور که گفته شد از یک سلف و یک مقاومت استفاده شده است و در مدار دیگری از سلف و مقاومت و خازن استفاده شده است که مدار سمت راست جهت فیلتر کردن نویزهای الکتریکی میباشد و مدار سمت چپ برای گرفتن نویزهای صوتی و را رادیویی مورد استفاده قرار می گیرد.

مداری که در تصویر سمت چپ مشاهده میکنید که ترکیبی از یک سلف و مقاومت است به جهت استفاده در مدارت آمپلی فایر می باشد که در خروجی صدا قرار می گیرند.مدار سمت راست تصویر ،در مدارت به عنوان نویز گیر الکتریکی بوده نویز های الکتریکی را خنثی میکند .از آن جایی که کاربرد هرکدام باهم متفاوت است پس باید در جای درستی مورد استفاده قرار بگیرند و نمی توان نام خوب و یا بد را روی مدارت این چنین قرار داد.

البته اگر بخواهید یکی از مدارت بالا را بسازید باید به میزان نویزی که در مدار وجود دارد توجه کنید و نوع سلف و مقاومت را با محاسبه انتخاب کنید تا مدار به خوبی کار کند و اگر به عنوان مثال دور سیم های سلف،نوع هسته و همینطور مقدار اهم مقاومت به درستی انتخاب نشود ،خود این مدار نویز گیر باعث به وجود آمدن مشکلات مختلفی خواهد بود پس باید به این موارد توجه کنید.

شماتیک سلف و شناسایی سلف،واحد سنجش و روش تست سلف

به دلیل ساختاری که سلف ها دارند کمترین میزان خرابی را خواهند داشت، چرا که خب سلف فقط یک سیم پیچ است و سیم هم فقط میتواند به دلیل حرارت بالا بسوزد،بنابراین عمر سلف ها بسیار زیاد است. سلف ها به مدل های بسیار مختلفی ساخته میشوند که نوعی از آن ها دارای چند سرمیباشد که در واقع ترکیبی از چندین سلف است که هر سر سیم به یک پایه متصل میشود و نتیجه شما مثلا ممکن است مشاهده کنید که یک سلف دارای چهار پایه و یا شش پایه است.

روش تست یک سلف بسیار بسیار آسان است و شما به راحتی میتوانید با یک مولتی متر دیجیتال یک سلف را تست کنید،به این صورت که مولتی متر را در حالت تست بیزر و یا تست دیود قرار میدهید و دو پروپ مولتی متر را به دو سر سلف متصل میکنید.اگر صدای بوق ممتد از مولتی متر شنیده شد به معنی سالم بودن سلف است و اگر صدای بوقی شنیده نشد یعنی سلف دچار قطعی شده و معیوب است.

اگر سلفی که تست میکنید دارای بیش از دو پایه است،مثلا چهار پایه روش تست به این صورت است که پروپ های مولتی متر را به پایه هایی که رو به روی هم هستند متصل کرده و به روشی که گفته شد تست بگیرید.در صورتی که مولتی متر در اختیار نداشتید میتوانید از یک لامپ LED کوچک سه ولتی  استفاده کنید و یک مدار روشن شدن لامپ با باتری بسازید و سلف را در مسیر به صورت سری قرار دهید.اگر در این حالت، لامپ LED روشن شد یعنی سلف سالم است و اگر لامپ روشن نشد یعنی سلف معیوب است. برای درک بهتر استفاده از لامپ LED برای تست سلف، به تصویر زیر دقت فرمایید. 

واحد سنجش سلف الکترونیکی به هانری ، میکروهانری و نانو هانری  میباشد.سلف در شماتیک مدارت با علامت حرف L مشخص میشود و همچنین در تصویر زیر نماد فنی سلف را مشاهده میکنید.سلف ها هم مانند مقاومت ها دارای نوع ثابت و متغییر هستند که در تصویر زیر ، در سمت راست نوع متغیر همراه با یک علامت پیکان مایل نشان داده شده است . در نوع متغیر میتوان میزان هانری سلف را تغییر داد.همچنین در نماهای فنی سلف نوع بدون هسته و یا همان سلف با هسته هوا و نوع سلف با هسته فریت و یا فلز مشخص شده است.نمای فنی سلف که بدون هسته و یا  با هسته هوا است در بالا خطی وجود ندارد،ولی در سلف با هسته ( چه هسته فلزی و یا فریت) دو یا یک خط در بالای نمای سلف وجود دارد و همه این ها در تصویر زیر کاملا مشخص است.

تا این بخش سعی کردیم به صورت کاربردی سلف رو به شما آموزش بدهیم تا با این المان الکترونیکی پرکاربرد هم در الکترونیک آشنا شوید.امیدواریم که این آموزش برای شما کاربردی و مفید بوده باشد.میتوانید برای اطلاع از جدیدترین آموزش های رایگان در کانال تلگرام عضو شوید.همچنین میتوانید جدیدترین آموزش ها و مقالات در زمینه الکترونیک را در ایمیل خود دریافت کنید.

 با عضویت در خبرنامه ایمیلی ،از دریافت فوری جدیدترین آموزش های رایگان الکترونیک و رباتیک لذت ببرید.